از دل کوه سیستان طلای سرخ برمی‌خیز

 

به گزارشپایگاه خبری تفتان ما، حسین ابراهیمی‌نسب، در گفتگو تفصیلی با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی«عصرهامون»، به  ظرفیت‌های معدن مس جانجا در شهرستان نیمروز سیستان و بلوچستان، بررسی آخرین وضعیت معدن مس جانجا، اهمیت کنسانتره، تأمین آب صنعتی و برنامه توسعه آینده اشاره کرد.

معدن مس جانجا دارای چه مشخصاتی از نظر ذخایر و عیار مواد معدنی است؟
ذخیره قابل معدن‌کاری معدن مس جانجا حدود ۳۱۲ میلیون تن است که با عیار میانگین ۰/۲۶ درصد مس و ۰/۲۵ گرم در تن طلا تخمین زده شده. این ذخیره شامل حدود ۳۰ میلیون تن خاک اکسیدی نیز هست که برای آن طراحی و برنامه‌ریزی مشخصی انجام شده است.

مالکیت این معدن متعلق به چه نهادی است و چه فرآیندی برای واگذاری بهره‌برداری آن طی شده؟
مالکیت معدن مس جانجا متعلق به شرکت تولید مواد معدنی ایران است. این شرکت بهره‌برداری از معدن و احداث کارخانه ۱۳۰ هزار تنی تولید کنسانتره مس را از طریق مزایده واگذار کرد. در این مزایده، هلدینگی متشکل از شرکت‌های بورسی از جمله توسعه معادن و فلزات، معدنی و صنعتی گل‌گهر، گهرزمین، غدیر، تجلی و چادرملو برنده شدند.

این شرکت‌ها چه ویژگی‌هایی دارند و در چه مناطقی فعال هستند؟
تمام این شرکت‌ها بورسی، فعال و خوشنام در صنایع معدنی هستند. اغلب آن‌ها در حوزه سنگ‌آهن فعالیت دارند و عمدتاً در استان یزد و سایر استان‌های معدنی کشور پروژه‌های مختلفی را در دست اجرا دارند. شرکت توسعه معادن و فلزات نیز در نقاط مختلف کشور فعال بوده و سهامدار برخی شرکت‌های معدنی بزرگ است.

چه برنامه‌ای برای راه‌اندازی کارخانه کنسانتره در این معدن پیش‌بینی شده است؟
بر اساس قرارداد، کارخانه‌ای با ظرفیت ورودی ۱۶ میلیون تن ماده معدنی و تولید ۱۳۰ هزار تن کنسانتره مس با عیار حدود ۲۶ درصد باید راه‌اندازی شود. این کارخانه در حال حاضر وارد فاز اجرایی شده و قرارداد طراحی، تأمین و ساخت (EPC) آن نیز با شرکت صان ایران به ارزش ۲۸۵ میلیون یورو منعقد شده است.

چه میزان سرمایه‌گذاری برای اجرای این پروژه در نظر گرفته شده و چه مقدار تاکنون محقق شده است؟
کل سرمایه‌گذاری مورد نیاز پروژه حدود ۴۵۰ میلیون یورو برآورد شده است. تاکنون بیش از ۳۰ هزار میلیارد ریال قرارداد اجرایی با پیمانکاران منعقد شده و بخش عمده‌ای از آن وارد مرحله عملیاتی شده است.

عملیات اجرایی پروژه از چه زمانی آغاز شد و تاکنون چه میزان پیشرفت داشته است؟
قرارداد از ابتدای سال ۱۴۰۱ آغاز شد. تاکنون عملیات باطله‌برداری از حدود یک سال قبل شروع شده و بیش از ۱۵ میلیون تن باطله و ۴۴۰ هزار تن خاک اکسیدی استخراج شده است. طراحی معدن نیز به اتمام رسیده و عملیات اجرایی در تمامی جبهه‌ها در حال پیشرفت است.

وضعیت فعلی پروژه در زمینه احداث کارخانه و دیگر زیرساخت‌ها چگونه است؟
مهندسی مفهومی و پایه کارخانه انجام شده، ساخت سوله‌های اصلی و سازه‌های مربوط به کارخانه آغاز شده و در حال حاضر اجرای ستون‌ها، بتن‌ریزی و ساخت‌وساز در حال انجام است. با توجه به برنامه‌ریزی صورت گرفته، کارخانه تا سال ۱۴۰۶ به بهره‌برداری خواهد رسید.

در زمینه خاک‌های اکسیدی چه برنامه‌ای دارید؟
برای ۳۰ میلیون تن خاک اکسیدی، ساخت بزرگ‌ترین هیپ لیچینگ کشور با مساحت حدود ۶۰۰ هزار متر مربع را آغاز کرده‌ایم. عملیات خاکی آن تقریباً به نیمه رسیده و از اواخر این ماه اجرای ایزولاسیون با لاینر و تستال شروع خواهد شد. در طول ۱۵ سال آینده این هیپ سالانه حدود ۳ هزار تن کاتد مس تولید خواهد کرد.
 
چه میزان حفاری اکتشافی تاکنون انجام شده و چه نتایجی داشته است؟
تاکنون حدود ۳۸ هزار متر حفاری اکتشافی انجام شده و این میزان نقش مهمی در تطبیق مدل بلوکی و افزایش ذخایر معدنی داشته است. همچنین، ۱۹۵ کیلومتر مربع ژئوفیزیک هوایی انجام شده که برای شناسایی آنومالی‌ها و کانسارهای احتمالی در منطقه مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

پروژه چه تأثیری بر اشتغال‌زایی در منطقه دارد؟
در حال حاضر حدود ۹۰۰ نفر به صورت مستقیم در بخش‌های معدن، کارخانه تغلیظ و لیچینگ مشغول به کار هستند. با راه‌اندازی کامل کارخانه، این عدد به بیش از ۲ هزار نفر به صورت مستقیم خواهد رسید. به صورت غیرمستقیم نیز بین ۴ تا ۵ هزار نفر اشتغال‌زایی خواهد شد
 
در بخش زیرساخت‌های حیاتی مثل آب و برق چه اقداماتی انجام شده است؟
برای تأمین برق، نیاز به ۹۰ مگاوات برق داریم که قرارداد آن با شرکت پارسیان منعقد شده و اجرای پست برق آغاز شده است. در زمینه آب نیز قراردادی ۲۰ ساله با شرکت آبفای زابل برای تأمین ۵ میلیون متر مکعب پساب منعقد کرده‌ایم. با توجه به اینکه نیاز ما حدود ۱۰ میلیون متر مکعب در سال است، قول همکاری برای توسعه شبکه و افزایش ظرفیت توسط شرکت آبفا داده شده است.

آب مورد نیاز پروژه بزرگ مس جانجا از چه منبعی تأمین می‌شود؟
آب این مجموعه از محل پساب تصفیه‌خانه زابل تأمین می‌شود؛ آبی که دیگر کاربرد شرب یا کشاورزی ندارد و تنها برای مصارف صنعتی مناسب است. قراردادی ۲۰ ساله برای دریافت سالانه ۵ میلیون متر مکعب از این پساب منعقد شده و زیرساخت انتقال آن به مجموعه نیز در حال اجراست. البته نیاز کلی ما ۱۰ میلیون متر مکعب در سال است که شرکت آب و فاضلاب زابل قول مساعد برای ارتقاء ظرفیت انتقال و اصلاح شبکه را داده تا این میزان نیز تأمین شود.

با توجه به عیار پایین سنگ معدن، فرآیند فرآوری در این معدن چگونه است؟
سنگ معدن جانجا دارای عیار ۰/۲۶ درصد مس است، که نسبت به معادن آهن – که گاهی تا ۵۰ درصد عیار دارند – عدد بسیار پایینی محسوب می‌شود. به‌عبارت دیگر، از هر ۱۰۰ کیلوگرم سنگ، تنها حدود ۲۶۰ گرم مس قابل استحصال است. برای افزایش ارزش این ماده معدنی، سنگ استخراج‌شده وارد کارخانه تغلیظ (کنسانتره‌سازی) می‌شود، جایی که عیار آن به حدود ۲۶ درصد ارتقا پیدا می‌کند.

محصول نهایی این فرآیند چیست و چه ارزشی در بازار دارد؟
محصول نهایی فرآیند تغلیظ، کنسانتره مس با عیار ۲۶ درصد است که یک محصول قابل صادرات و دارای ارزش اقتصادی بالاست. قیمت جهانی کنسانتره تفاوت زیادی با کاتد ندارد و فروش آن کاملاً اقتصادی است. با توجه به قیمت‌های فعلی، درآمد حاصل از فروش سالانه ۱۳۰ هزار تن کنسانتره حدود ۳۰۰ میلیون یورو برآورد می‌شود.

آیا برنامه‌ای برای احداث کارخانه ذوب و تولید کاتد هم در دستور کار قرار دارد؟
تولید کاتد مس نیازمند احداث کارخانه ذوب و پالایشگاه است که تنها در مقیاس‌های بزرگ (حدود ۴۰۰ هزار تن) از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر است. در حال حاضر، با توجه به میزان تولید، احداث چنین کارخانه‌ای در این فاز منطقی نیست. اما با اکتشافات بیشتر و تجمیع ذخایر سایر معادن اطراف، در سال‌های آینده می‌توان به احداث یک واحد ذوب مشترک در استان امیدوار بود.

اهمیت مس در صنایع امروز و آینده را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مس فلزی کلیدی در دنیای امروز است؛ رسانایی بسیار بالا دارد و در فناوری‌هایی مانند خودروهای الکتریکی، انرژی‌های نو و تجهیزات انتقال برق جایگزینی ندارد. برخلاف آهن که جایگزین‌هایی مانند آلومینیوم یا کامپوزیت‌ها دارد، برای مس جایگزین واقعی وجود ندارد. پیش‌بینی‌ها نیز حکایت از افزایش قیمت و تقاضای جهانی این فلز در سال‌های آینده دارد.

تولید کنسانتره این معدن چگونه با سایر معادن کشور مقایسه می‌شود؟
اگرچه تولید سالانه ۱۳۰ هزار تن کنسانتره در مقایسه با معادنی مانند سرچشمه که بین ۷۵۰ هزار تا یک میلیون تن تولید دارند کمتر است، اما کاملاً قابل توجه است. این عدد تقریباً با تولید معدن مس میدوک در شهربابک برابر است و نشان از اهمیت معدن جانجا در بین پروژه‌های مشابه کشور دارد.

در خصوص اشتغال‌زایی این پروژه چه برنامه‌ای داشته‌اید؟
از ابتدا سیاست ما استفاده حداکثری از نیروهای بومی بوده است. هم‌اکنون حدود ۸۷۰ نفر به‌صورت مستقیم در بخش‌های مختلف معدن، کارخانه تغلیظ و لیچینگ مشغول به کار هستند. با بهره‌برداری از کارخانه در سال ۱۴۰۶، پیش‌بینی می‌شود تعداد شاغلان مستقیم به بیش از ۲ هزار نفر برسد. همچنین با درنظر گرفتن زنجیره تأمین و خدمات، حدود ۴ تا ۵ هزار نفر به‌صورت غیرمستقیم مشغول خواهند شد.

وضعیت پیشرفت اجرایی کارخانه کنسانتره‌سازی چگونه است؟
طراحی مفهومی و پایه کارخانه انجام شده، سازه‌های اصلی در حال اجرا هستند، و عملیات ستون‌گذاری، فونداسیون، ساخت سوله‌ها و زیرساخت‌ها به‌صورت هم‌زمان در حال انجام است. قرارداد EPC ساخت کارخانه به ارزش ۲۸۵ میلیون یورو با شرکت صان منعقد شده و طبق زمان‌بندی، راه‌اندازی کامل آن در سال ۱۴۰۶ برنامه‌ریزی شده است.

جایگاه پروژه مس جانجا را در آینده اقتصادی منطقه چگونه می‌بینید؟
این پروژه می‌تواند به یکی از قطب‌های اقتصادی شرق کشور تبدیل شود. نه‌تنها به دلیل اشتغال‌زایی و ارزآوری، بلکه با توسعه زنجیره‌های پایین‌دستی، ایجاد زیرساخت‌های صنعتی و به‌ویژه ارتقای توان فنی و تخصصی منطقه، جانجا می‌تواند الگوی موفقی از توسعه پایدار در نواحی کم‌برخوردار کشور باشد.

استفاده از نیروی انسانی بومی تا چه اندازه در سیاست‌های شما جای دارد؟
استفاده از نیروی انسانی بومی برای ما هم یک ضرورت قانونی و شرعی است و هم یک اصل اخلاقی و توسعه‌ای. مردم این منطقه باید از ظرفیت‌های معدنی موجود در سرزمین خودشان بهره‌مند شوند. این موضوع هم حق مردم است و هم به نفع شرکت‌هاست؛ چرا که حضور نیروهای بومی، پایداری اجتماعی و امنیت پروژه‌ها را تقویت می‌کند. از ابتدای کار تلاش کردیم تمام برنامه‌ریزی‌ها بر پایه بهره‌گیری از نیروهای بومی منطقه باشد.

با توجه به اینکه استان سیستان و بلوچستان سابقه صنعتی و معدنی محدودی دارد، آیا با چالش کمبود نیروی متخصص مواجه شدید؟
بله، طبیعتاً این یک چالش جدی بود. استان فاقد زیرساخت‌ها و سوابق کافی در حوزه صنعت و معدن است و همین مسئله باعث شد نیروی متخصص معدنی در منطقه محدود باشد. ما برای مقابله با این چالش، اقدامات متعددی انجام دادیم تا همزمان با پیشرفت پروژه، نیروی انسانی مورد نیاز را نیز تربیت کنیم.

در حوزه آموزش و توانمندسازی نیروهای بومی چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
گام نخست ما راه‌اندازی دوره‌های تخصصی آموزش اپراتوری تجهیزات سنگین بود. با توجه به نبود کانون معدنی و تجربه عملی در منطقه، تصمیم گرفتیم با همکاری دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، یک دستگاه شبیه‌ساز رانندگی تراک معدنی طراحی و ساخته شود. این شبیه‌ساز را به سایت منتقل کردیم و آموزش نیروهای بومی را آغاز کردیم. خوشبختانه اکنون بیش از ۷۰ درصد پرسنل فعال در سایت، از همین نیروهای بومی منطقه هستند.
  آیا همکاری‌هایی هم با نهادهای آموزشی و مهارتی استان داشته‌اید؟
قطعاً. جلسات متعددی با اداره کل فنی‌وحرفه‌ای استان داشتیم و در خصوص توانمندسازی نیروهای مورد نیاز حال حاضر و آینده مجموعه، برنامه‌ریزی کردیم. همچنین با دانشگاه‌های استان در ارتباط هستیم و لیست مشاغل مورد نیاز شرکت را در اختیار آن‌ها قرار داده‌ایم تا فارغ‌التحصیلان با آمادگی بیشتری وارد بازار کار شوند.

درباره فرآیند جذب کارشناسان در شرکت بفرمایید. چه سازوکاری اتخاذ شده است؟
سال گذشته، برای جذب کارشناسان، اقدام به برگزاری آزمون از طریق دانشگاه صنعتی شریف کردیم. اطلاعیه‌های جذب را در سطح استان منتشر کردیم تا فرصت را برای همه نیروهای مستعد فراهم کنیم. آزمون برگزار شده و اکنون در مراحل نهایی بررسی نتایج هستیم. ان‌شاءالله در ابتدای امسال، کارشناسان منتخب جذب و وارد سایت خواهند شد.

آیا برنامه‌ای برای آموزش عملی و کارآموزی نیروهای جدید دارید؟
بله، این موضوع را کاملاً مدنظر داریم. طبیعتاً نیروهایی که تازه از دانشگاه وارد مجموعه می‌شوند، نیاز به تجربه عملی و محیط کار واقعی دارند. برنامه‌های آموزشی و کارآموزی طراحی کرده‌ایم تا این نیروها بتوانند در کنار تیم‌های تخصصی پروژه، مهارت‌های مورد نیاز را کسب کنند. خوشبختانه با اقدامات انجام‌شده، نگرانی خاصی بابت تامین نیروی انسانی برای بهره‌برداری کارخانه نداریم.

نقش نیروی انسانی را در موفقیت پروژه‌ها چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به‌صراحت می‌گویم که بزرگ‌ترین عامل در رشد و شکوفایی هر شرکت، نیروی انسانی آن است. ما هم این اصل را کاملاً باور داریم. این پروژه، اولین کارخانه معدنی با این حجم در استان سیستان و بلوچستان است و از این نظر حساسیت بالایی دارد. تمام تلاش‌مان را می‌کنیم که این تحول، با تکیه بر ظرفیت نیروی انسانی بومی به‌خوبی محقق شود.
 
انتهای خبر/

 
  https://asrehamoon.ir/vdciyyazrt1ayy2.cbct.html