تفتان ما - پوشش زبان ناگفتهٔ هویت

پوشش، فراتر از یک ظاهر نگاهی نو به عفاف و حجاب؛

عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خاش، پوشش را "زبانی ناگفته از هویت" دانست و بر لزوم بازتعریف مفهوم عفاف و حجاب در جامعه کنونی تأکید کردو با انتقاد از رویکردهای اجباری، خواستار فضایی برای گفتگو و انتخاب آگاهانه شد.

زهرا سیاسر، عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خاش، در گفتگو با خبرنگارگروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی تفتان ما،با رویکردی متفاوت به بررسی موضوع عفاف و حجاب پرداخت. او پوشش را نه صرفاً یک الزام دینی یا قانونی، بلکه به‌عنوان زبانی ناگفته از هویت و ابزاری برای بیان فردی و اجتماعی در نظر می‌گیرد. سیاسر با تأکید بر پیچیدگی این مسئله و ریشه‌های عمیق فرهنگی و اجتماعی آن، بر لزوم بازتعریف این مفهوم و درک صحیح آن در شرایط کنونی تأکید کرد.
پوشش، فراتر از یک ظاهر ریشه‌های فرهنگی و اجتماعی
سیاسر در ابتدا با اشاره به اینکه پوشش صرفاً یک موضوع دینی نیست، بیان کرد: «پوشش در هر جامعه‌ای، بازتاب‌دهنده باورها، هنجارها و شرایط اجتماعی آن است. این یک پدیده فرهنگی است که در طول تاریخ شکل‌گرفته و تکامل‌یافته است؛ بنابراین، نمی‌توان عفاف و حجاب را به‌عنوان یک پدیده ایزوله و جدا از بستر اجتماعی خود بررسی کرد.»
او ادامه داد: «پوشش می‌تواند ابعاد مختلفی داشته باشد. از یک سو، می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای حفظ حریم شخصی، ایجاد امنیت روانی و ابراز هویت عمل کند. از سوی دیگر، انتظارات اجتماعی و فشارهای فرهنگی نیز نقش مهمی در شکل‌گیری رفتار افراد در این زمینه ایفا می‌کنند؛ بنابراین، نمی‌توان یک نسخه واحد برای همه افراد و شرایط تجویز کرد. هر فردی حق دارد باتوجه‌به ارزش‌ها، باورها و شرایط خود، نوع پوشش خود را انتخاب کند.»
واکنش به شرایط موجودبررسی پدیده تغییر در پوشش

سیاسر به پدیده تغییر در پوشش در برخی از اقشار جامعه اشاره کرد و گفت: «این تغییرات، واکنشی به شرایط موجود است و نباید آن را صرفاً به‌عنوان یک مسئله انحرافی تلقی کرد. عوامل مختلفی در این زمینه دخیل هستند، از جمله: تأثیر رسانه‌های خارجی، تغییرات ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی، نارضایتی از قوانین و محدودیت‌ها، و احساس سرکوب و تبعیض. در واقع، افراد در تلاش هستند تا با این کار، استقلال و آزادی خود را به دست آورند و از فشارهای اجتماعی رها شوند.»

ضرورت بازنگری در رویکردهای قانونی و اجتماعی از اجبار به انتخاب آگاهانه

وی با انتقاد از رویکردهای اجباری و سرکوبگرانه در زمینه پوشش، تأکید کرد: «قوانین باید با شرایط و نیازهای جامعه سازگار باشند و نباید به حقوق و آزادی‌های فردی تعدی کنند. تحمیل و اجبار، نتیجه‌ای معکوس خواهد داشت و باعث افزایش نارضایتی و مقاومت می‌شود. به‌جای این کار، باید فضایی امن و صمیمی برای گفتگو و تبادل نظر ایجاد کرد و به افراد اجازه داد تا با آگاهی و انتخاب آزادانه، تصمیم بگیرند.»
راهکارهای ترویج فرهنگ پوشش آگاهانه: آموزش، الگو و رسانه

سیاسر در ادامه پیشنهاداتی برای ترویج فرهنگ پوشش آگاهانه در جامعه ارائه کرد و گفت: «به‌جای تمرکز بر ظواهر و اعمال محدودیت‌های سخت‌گیرانه، باید بر آموزش‌وپرورش، ترویج فرهنگ احترام به تنوع و آزادی انتخاب در خانواده و مدرسه، و تولید محتوای رسانه‌ای جذاب و متناسب با نیازهای جوانان تمرکز کرد. همچنین، باید به نقش الگوهای رفتاری در جامعه توجه کرد و از افراد تأثیرگذار خواست تا با رفتار خود، ارزش‌های احترام به فردیت و آزادی را ترویج کنند.»
وی افزود: «رسانه‌ها نقش بسیار مهمی در شکل‌دهی افکار و رفتار افراد دارند؛ بنابراین، باید از ظرفیت رسانه‌ها برای ترویج فرهنگ پوشش آگاهانه به طور مثبت و سازنده استفاده کرد. تولید فیلم‌ها، زنجیره‌ها و برنامه‌های تلویزیونی که ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی را ترویج کنند، می‌تواند تأثیر بسزایی در این زمینه داشته باشد.»
مشارکت مردمی و اهمیت گفتگوی بین‌نسلی

سیاسر با تأکید بر اهمیت مشارکت مردمی در این زمینه، گفت: «حل این مسئله، نیازمند همکاری و مشارکت همه اقشار جامعه است. باید از نظرات و پیشنهادهای متخصصان، فعالان اجتماعی و خود جوانان استفاده کرد و با درنظرگرفتن شرایط و نیازهای مختلف، راهکارهای مناسبی را ارائه داد. همچنین، باید به گفتگوی بین‌نسلی اهمیت داد و از تجربیات و دیدگاه‌های نسل‌های مختلف بهره‌مند شد.»

انتهای خبر/